De meeste groene stroom in Nederland is niet echt groen. In 2015 werd volgens een rapport van CertiQ in Nederland 40% van alle elektriciteit als groene stroom verkocht. Maar slechts 12% van alle in Nederland geproduceerde elektriciteit komt uit wind, zonnepanelen en biomassa. Wij vertellen je hoe het precies zit en wat jij er aan kunt doen.

Het verschil tussen grijze en groene stroom

Je wist het waarschijnlijk allang, maar stroom kan groen of grijs zijn. Maar wanneer is stroom groen en wanneer grijs? Grijze energie is opgewekt uit fossiele bronnen in kolen- gas- en kerncentrales. Met groen wordt bedoeld stroom uit duurzame energiebronnen als waterkracht, windenergie, zonne-energie en biomassa. Groene stroom is dus echt groen als die is opgewekt uit bronnen die:

• niet bijdragen aan een negatieve klimaatverandering
• schoon zijn, dus geen luchtvervuiling veroorzaken
• niet uitgeput raken
• bij de winning het landschap en leefomgeving niet aantasten

Water, wind en zon voldoen duidelijk aan deze criteria. Maar hoe zit het eigenlijk met biomassa? Is dat wel zo duurzaam? Biomassa is organisch materiaal, zoals de inhoud van een composthoop of bomen. Bij de verbranding van biomassa komt CO2 vrij, maar deze CO2 wordt ook vanzelf weer opgenomen door bijvoorbeeld nieuwe bomen. Tenminste dat is het idee achter biomassa.

Het probleem is dat wij biomassa sneller verbranden dan een bos kan groeien. In Nederland is er bovendien niet genoeg hout om te voldoen aan de vraag naar biomassa. Daarom halen we het hout uit andere landen, zoals Amerika. Daar worden bomen gekapt, versnipperd en samengeperst tot pallets. Dit samengeperste hout belandt in de ovens van de kolencentrales. Door de Europese Commissie is vastgesteld dat we de CO2-uitstoot van biomassa niet hoeven mee te tellen in onze totale CO2-uitstoot. En daarom draagt het ‘op papier’ bij aan onze CO2-reductie.

2 soorten stroom, 1 stopcontact

Als je groene stroom afneemt krijg je dezelfde stroom uit het stopcontact als je buren die grijze stroom hebben. Er is maar één stroomnet en hier gaat alle stroom doorheen. Elektriciteit uit windmolens gaat dus niet via aparte kabels naar iedereen met een ‘groen contract’. Dan zouden die speciaal moeten worden aangelegd.

Van de stroom van jouw eigen zonnepanelen weet je zeker dat deze echt groen is. Toch kun je ook echt groene stroom gebruiken als je die afneemt bij de juiste bron. De herkomst van iedere duurzaam geproduceerde kilowattuur (kWh) is namelijk op papier vastgelegd. Bij de productie van duurzame elektriciteit wordt voor elke megawattuur (MWh) of 1.000 kWh een Garantie van Oorsprong (GvO) aangemaakt.

Wat is een Garantie van Oorsprong?

GvO’s zijn certificaten die laten zien hoe energie is opgewekt: waar, door welke productie-installatie en met welke energiebron. Deze certificaten zijn een jaar lang houdbaar en binnen deze periode kan de producent de certificaten aan iedereen aanbieden.

Wie controleert deze Garanties van Oorsprong?

CertiQ controleert het Nederlandse GvO-systeem. Dit bedrijf is een dochteronderneming van netbeheerder Tennet en is door de minister van Economische Zaken aangewezen om GvO’s te verstrekken. Zij controleren erop dat Nederlandse energiebedrijven de GvO’s bijvoorbeeld niet twee keer doorverkopen.

Hoe herken je groene stroom?

Sinds 2005 zijn energiebedrijven wettelijk verplicht om consumenten te informeren hoe de geleverde elektriciteit is opgewekt. Dit doen zij door middel van het stroometiket. Op het stroometiket is duidelijk te zien hoeveel procent van de stroom uit fossiele bronnen komt. Daarnaast zie je op het stroometiket ook hoeveel CO2 per kWh de energieleverancier uitstoot en hoeveel kernafval per kWh een energiebedrijf produceert.

Het stroometiket verschijnt ieder jaar vóór 1 mei en geeft de situatie van het voorafgaande jaar weer. Je ontvang dit etiket jaarlijks na 1 mei van jouw energieleverancier. Het stroometiket moet in de jaarafrekening worden opgenomen en zichtbaar zijn in de offerte die je krijgt van de energieleverancier. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) controleert of de stroometiketten correct en op tijd worden aangeleverd.

Maar niet alle groene stroom is echt groen

Elk energiebedrijf dat groene stroom produceert, beschikt over GvO’s. Maar ook energiebedrijven die geen duurzame elektriciteit maken, kunnen GvO’s inkopen. Heeft een energiebedrijf groene stroom nodig? Dan kunnen zij groencertificaten bijkopen van een andere leverancier. Bijvoorbeeld bij een Italiaanse of Noorse waterkrachtcentrale.

Producenten van groene stroom verkopen GvO’s via een online vraag- en aanbodsysteem dat veel weg heeft van internetbankieren. De producent bepaalt in principe zelf de prijs voor zijn GvO’s. Als een koper van GvO’s akkoord gaat, dan boekt de producent de certificaten over op het account van de koper. (bron: Wise)

Groene stroom uit het buitenland

In Nederland is de vraag naar groene stroom veel groter dan de productie van duurzame stroom. Nederlandse energiebedrijven vergroenen hun stroomaanbod daarom met GvO’s. Met een groencertificaat mag grijze stroom als groene worden verkocht. Het grootste deel van de Nederlandse ‘groene’ stroom komt dus van buitenlandse GvO’s. Zo wekten we vorig jaar zelf 15.850 GWh duurzame stroom op, terwijl we 40.111 GWh aan buitenlandse groencertificaten importeerden. Bijna drie keer zoveel. Topleveranciers van buitenlandse ‘groene’ stroom zijn Italiaanse en Noorse stroomaanbieders. (bron: Certiq).

Bedrijven kopen de groencertificaten van deze stroom bij bijvoorbeeld Noorse waterkrachtcentrales. Vrijwel alle elektriciteit in Noorwegen wordt duurzaam opgewekt. De in de Noorse fjorden opgewekte duurzame elektriciteit gebruiken de Noren veelal zelf.

De GvO’s van deze groene stroom hebben geen extra waarde voor de Noren. Alles is toch al op duurzame wijze opgewekt, en er is overvloed aan groene stroom, dus waarom zouden zij op papier nog vergroenen? Er is dus geen Noor die veel geld wil betalen voor deze certificaten. In het buitenland is die behoefte er wel. De GvO’s van deze groene stroom verkopen ze daarom aan andere landen, waaronder Nederland.

Deze ‘papieren stroom’ draagt niet direct bij aan de uitbreiding van de productie van groene stroom. Er wordt namelijk nergens in de wereld door de Nederlandse vraag om groencertificaten, extra duurzame energie opgewekt. Er komt dus geen extra zonnepaneel of windmolen voor bij. Programmamaker Arjen Lubach legde in een spraakmakend item goed uit hoe de handel in GvO’s werkt.

Heeft groene stroom kopen nog wel zin?

Jazeker! Maar je moet wel goed letten op de herkomst van de groene stroom. We geven je een paar tips om er zeker van te zijn dat jouw stroom echt groen is.

• Vraag bij jouw energieleverancier om Nederlandse groene stroom of stap over naar een leverancier die alleen groene stroom uit Nederland levert. Dit is makkelijk vindbaar op de website van iedere energieleverancier.
• Maak gebruik van een groene stroom checker van bijvoorbeeld Hier.nu of vergelijk energie-aanbieders met elkaar via een energievergelijker zoals Energiewijzer, Consuwijzer, Gaslicht.com of Independer.
• Heeft een energieleverancier je minder groene stroom geleverd dan beloofd? Spreek de leverancier hierop aan. Je kan zelfs juridische stappen overwegen als blijkt dat jouw stroom minder groen is dan beloofd. Dat kan, maar overstappen naar een leverancier die je echt groene stroom levert, is beter. Daar krijg je waarschijnlijk meer positieve (en groene) energie van.
• Kijk goed naar het beleid van een energieleverancier. Bedrijven die kolencentrales blijven bijbouwen zijn niet duurzaam bezig. Een kolencentrale staat er voor ongeveer 40 jaar. Ook al kies je voor windenergie bij dit energiebedrijf, de stroom die je krijgt geleverd is toch niet zo groen als je denkt.
• Ga zelf stroom maken. Dat klinkt logisch, maar groener dan de stroom van jouw eigen zonnepanelen gaat het niet worden.

100% groene stroom bij Zelfstroom

Naast zelf opgewekte zonne-energie heb je altijd nog aanvullende stroom en gas nodig. Voor het behoud van onze planeet, vinden we het belangrijk dat ook deze stroom duurzaam is opgewekt. Maar we willen ook dat je niet teveel betaalt. Daarom bieden we je aanvullende groene stroom en gas aan tegen kostprijs. Zo heb je alles onder 1 dak, wel zo makkelijk!

Onze groene stroom is 100% afkomstig van Hollandse wind. Zo weet je zeker dat je met jouw zelfgemaakte stroom en aanvullende elektriciteit helpt om Nederland te verduurzamen.